DevOps Süreçleri İçin 24 Temel Linux Komutu

DevopsLatest Software Developers 18/11/2022

Kılavuz DevOps Linux Terminal

DevOps Süreçleri İçin 24 Temel Linux Komutu

Bu rehberde, günlük sistem yönetimi ve DevOps akışlarında en sık kullanılan 24 Linux komutunu kısa açıklamalar ve örneklerle bulacaksınız.

Linux terminal: komut satırıyla hızlı ve otomasyon dostu çalışma.

1) `ls` — Listeleme

Dizindeki dosya ve klasörleri listeler.

ls
ls -l     # uzun liste
ls -al    # gizliler dahil

ls ile hızlı keşif.

2) `pwd` — Çalışma Dizini

Bulunduğunuz dizinin mutlak yolunu verir.

pwd

3) `cd` — Dizin Değiştirme

Dizinler arası gezinme.

cd ..   # bir üst dizin
cd      # HOME
cd -    # önceki dizin

4) `cp` — Dosya Kopyalama

cp dosya.txt /hedef/klasor/
cp -r kaynakKlasor /hedef/

5) `mv` — Taşı/Yeniden Adlandır

mv rapor.txt arsiv/rapor-2025.txt

Windows’taki “kes-taşı” işlemiyle benzer.

6) `mkdir` — Dizin Oluşturma

mkdir Training
mkdir -p logs/app/2025/10

7) `rm` — Silme

rm dosya.txt
rm -r klasor/
rm -rf DİKKATLI-KULLAN

Dikkat: rm -rf geri alınamaz. Komutu çalıştırmadan mutlaka dizini kontrol edin.

rm -rf ile yanlış dizinde çalışmak kalıcı veri kaybına yol açar.

8) `touch` — Boş Dosya

touch deneme.txt

9) `cat` — Dosya İçeriği

cat deneme.txt

10) `nano` — Metin Düzenleyici

nano deneme.txt

Kullanımı kolay bir terminal editörüdür.

11) `find` — Arama

find . -name "*.log"
find /var/log -type f -mtime -1

12) `sudo` — Yetkili Çalıştırma

sudo apt update
sudo systemctl restart nginx

Geçici olarak yönetici (root) haklarıyla komut çalıştırır.

13) `df` — Disk Kullanımı (Genel)

df -h

14) `du` — Klasör/Dosya Boyutu

du -sh .
du -sh /var/log/*

15) `chmod` — İzinler

chmod 755 script.sh
chmod u+x yeni.sh
chmod 777 deneme.txt  # dikkatli olun

İpucu: r=4, w=2, x=1 ➜ 7 hepsini içerir (rwx).

16) `ps` & `kill` — Süreç Yönetimi

ps -ef | grep java
kill -9 <PID>     # süreç sonlandır
pkill -f "tomcat"  # ada göre öldür

Önce ps ile PID’i bulun, sonra kill ile sonlandırın.

17) `tail` — Log Takibi

tail -f /var/log/syslog
tail -n 100 uygulama.log

Canlı log izleme için idealdir.

18) `ping` — Ağ Erişimi Testi

ping -c 4 google.com

ICMP ile gecikme ve paket kaybını görürsünüz.

19) `telnet` — Port Testi (Eski)

telnet 192.168.1.10 25

Not: Güvenlik nedeniyle çoğu ortamda kapalıdır; modern eşleniği için nc (netcat) veya curl kullanın.

20) `netstat` & `top` — Ağ & Kaynak İzleme

netstat -anlp   # dinleyen portlar
top             # CPU, bellek, process

netstat ağ istatistikleri; top süreç/CPU/bellek görünümü verir.

Ağ ve sistem kaynaklarını hızlı teşhis için.

21) `hostname`, `ifconfig` & `nslookup`

hostname
ifconfig
nslookup google.com

hostname makine adı, ifconfig arayüz bilgisi, nslookup DNS çözümlemesi yapar.

İpucu: Modern sistemlerde ifconfig yerine ip a ve nslookup yerine dig tercih edilebilir.

22) `man` — Kılavuz

man tail
man chmod

Yerleşik dokümantasyon: sözdizimi, seçenekler, örnekler.

23) `echo` — Metin/Değişken Çıktısı

echo "Merhaba, linux komutlarını öğreniyorum" >> training.txt
echo $HOME

24) `history` — Komut Geçmişi

history | tail -n 20
!42        # 42. komutu yeniden çalıştır

Gün içinde çalıştırdığınız komutları geriye dönük inceleyin.

1) ls — Listeleme

2) pwd — Çalışma Dizini

3) cd — Dizin Değiştirme

4) cp — Dosya Kopyalama

5) mv — Taşı/Yeniden Adlandır

6) mkdir — Dizin Oluşturma

7) rm — Silme

8) touch — Boş Dosya

9) cat — Dosya İçeriği

10) nano — Metin Düzenleyici

11) find — Arama

12) sudo — Yetkili Çalıştırma

13) df — Disk Kullanımı (Genel)

14) du — Klasör/Dosya Boyutu

15) chmod — İzinler

16) ps & kill — Süreç Yönetimi

17) tail — Log Takibi

18) ping — Ağ Erişimi Testi

19) telnet — Port Testi (Eski)

20) netstat & top — Ağ & Kaynak İzleme

21) hostname, ifconfig & nslookup

22) man — Kılavuz

23) echo — Metin/Değişken Çıktısı

24) history — Komut Geçmişi